Köy Enstitüleri: Türkiye’nin Aydınlanma Hareketi
17 Nisan 1940’ta kurulan Köy Enstitüleri, Türkiye’nin kalkınma ve çağdaşlaşma hedeflerinin en önemli projelerinden biri olarak kabul edilir. O dönemde 40 bin köyün 35 bininde okul bulunmazken, nüfusun %80’i okuma yazma bilmiyordu. Köy Enstitüleri, Anadolu’nun dört bir yanında umut ve aydınlık bir gelecek vaat ederek genç öğretmenler, aydınlar ve meslek erbaplarının yetişmesine olanak sağladı.
Laik, Bilimsel ve Çağdaş Eğitimin Öncüsü
Köy Enstitüleri sadece okuma yazma öğretmekle kalmadı, aynı zamanda düşünmeyi, üretmeyi, sorgulamayı ve sanatı öğreten yaşam okulları haline geldi. Laik, bilimsel ve çağdaş eğitim anlayışı sayesinde kırsal kesimde yaşayan yurttaşlara yeni ufuklar açıldı. Tarımsal kalkınmadan kültürel aydınlanmaya kadar geniş bir yelpazede etkileri olan Köy Enstitüleri, köylerin ve kırsal yaşamın kaderini değiştirdi.
Gerici Baskılar Aydınlanma Işığını Söndürdü
Ne yazık ki, bu aydınlanma hareketi, gerici çevrelerin baskısıyla karşı karşıya kalarak susturuldu. Köy Enstitüleri’nin kapatılması, sadece bir eğitim kurumunun değil, aynı zamanda Cumhuriyet’in temel değerlerinin hedef alınması anlamına geliyordu. Eğitimdeki laiklik, bilim ve fırsat eşitliği ilkeleri büyük zarar gördü. Bugün yaşanan eğitimdeki nitelik kaybının temelinde bu gericileşme yatmaktadır.
Köy Enstitüsü Ruhu Yeniden Yeşermeli
Ancak umudu kaybetmek yerine, Köy Enstitüsü ruhunu yeniden canlandırmak mümkündür. Çağdaş, demokratik, üretken ve parasız bir eğitim modelini benimseyerek eğitim sistemini güçlendirmek gerekmektedir. Eğitimde fırsat eşitliği, eleştirel düşünce, laiklik ve bilimsel yaklaşımın yaygınlaştırılması toplumun kalkınması için hayati önem taşımaktadır.
Atatürk’ün Aydınlanma Devrimi Yolumuzu Aydınlatıyor
Mustafa Kemal Atatürk’ün aydınlanma ideali ve Cumhuriyet’in eğitim devrimi, hala yol gösterici niteliğini korumaktadır. Büyük eğitim mücadelesinin mirasçıları olarak, Köy Enstitüleri’nin ruhunu yaşatmak ve çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak için çaba harcamalıyız.
Bozkırın Işığı Sönmedi, Sönmeyecek!
Köy Enstitüleri’nin 85. yılında, laik, bilimsel ve parasız eğitimin Türkiye’de tekrar hayat bulmasını arzuluyoruz. Sorgulayan ve üreten bireylerin yetiştiği bir Türkiye için mücadelemizi sürdüreceğiz. Bozkırın ışığı sönmedi; bizim en büyük sorumluluğumuz, bu ışığı yeniden alevlendirmektir. Yaşasın laik, bilimsel ve halkçı eğitim! Yaşasın Köy Enstitüsü ruhu!**
