2021 yılının sonunda uygulamaya alınan Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, Türk lirası üzerindeki döviz kuru dalgalanmalarına karşı vatandaşları korumayı amaçlamıştı. Ancak, sistemin ekonomiye maliyeti, eleştirileri ve bugünkü durumu birçok soruyu gündeme getiriyor.
KKM Sistemi Nedir?
20 Aralık 2021 tarihinde dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati tarafından kamuoyuna tanıtılan KKM, döviz kuru oynaklıklarından zarar gören TL mevduat sahiplerine devlet garantisi sunarak, TL'ye güveni artırmayı hedefliyordu. Nebati, "Vatandaşlarımız gönül rahatlığıyla Türk lirası mevduatlarını koruyacak, kur oynaklığına karşı devletin güvencesi olacak" diyerek sistemi tanıttı. Ancak, sistemin sağladığı güven artışı zamanla ekonomik eleştirilere neden oldu.
Sistemin İşleyişi
KKM, döviz kuru dalgalanmalarına karşı TL mevduat sahiplerini koruyan ve döviz bozdurularak TL mevduatına dönüşüm sağlayan bir sistemdi. Devletin garanti ettiği kur farkı, mevduat sahibinin TL'deki değer kaybını telafi etmeyi amaçlıyordu. Ancak, 2022'de 140 milyar dolar seviyelerine ulaşan KKM büyüklüğü, son bir yılda ciddi bir azalma gösterdi ve bugün yalnızca 11,8 milyar dolar seviyesinde ve mevduatlardaki payı %2'ye gerilemiş durumda.
Ekonomistlerden Eleştiriler
KKM uygulaması, ekonomi çevrelerinden büyük eleştiriler aldı. Ekonomistler, sistemin döviz talebini azaltmadığını, sadece öteleme yaptığını belirterek eleştirdi. Dr. Mahfi Eğilmez, KKM'nin yapısal reformları engellediğini belirtirken, Prof. Dr. Emre Alkin ve Prof. Dr. Hakan Kara da sistemin uzun vadede olumsuz etkiler yarattığını vurguladı. Esen Çağlar ise adaletsiz gelir dağılımına dikkat çekti.
Politika Dönüşümü ve Sistemin Sonu
Mayıs 2023 seçimlerinden sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın para politikalarında değişikliğe gitmesiyle KKM sistemi de dönüşme sürecine girdi. Politika faizlerinin artırılmasıyla enflasyon oranında düşüş yaşandı ve KKM çıkışı hız kazandı. Sistemin maliyeti ise 60 milyar doları aştı ve bugün artık cazip bir seçenek olmaktan uzaklaşıyor.
Sonuç
KKM sistemi Türk lirasını korumayı amaçlasa da ekonomiye sağladığı faydalar eleştirilere neden oldu. Sistemin maliyeti ve etkileri göz önüne alındığında, politika dönüşümüyle KKM'nin yerini daha sürdürülebilir bir mekanizmaya bıraktığı görülüyor. Bu süreç, Türkiye'nin ekonomik geleceği üzerinde derinlemesine bir etkiye sahip olabilir.
Daha Fazla Bilgi İçin: Benzer Konulardaki Diğer Yazılar
